Juiste Zorg op de Juiste Plek
Een optimaal zorgportfolio, actueler dan ooit
Een optimaal zorgportfolio is actueler dan ooit. Turner’s Wouter Evers zag in de coronacrisis hoe er rap keuzes gemaakt werden in het zorgaanbod. Er werd razendsnel afgeschaald, gecoördineerd en verdeeld. Toch is er voor een optimaal zorgaanbod een zorgvuldiger keuzeproces nodig: door visie gedreven, niet crisis-gedreven. Waarom is het maken van keuzes in het zorgaanbod juist nu belangrijk? En hoe ziet zo’n keuzeproces eruit?
Een optimaal zorg portfolio, actueler dan ooit
Bij de start van de coronacrisis zagen wij hoe keuzes in het zorgaanbod van de instelling in zeer korte tijd gerealiseerd werden. Reguliere electieve zorg werd in afgeschaald en acute en chronische zorg werd in goede regionale afstemming en samenwerking tamelijk gecoördineerd en beheerst verdeeld. Risico’s van latere diagnose en behandeling bijv. minder of complexere behandelmogelijkheden en extra kosten zijn evident. Keuzes maken in zorgaanbod biedt niettemin kans op verbetering van uitkomsten, kwaliteit & veiligheid van zorg en kan tot besparingen leiden door meer effectieve en efficiënte dienstverlening. Mits er visie- in plaats van crisis-gedreven een zorgvuldig proces doorlopen wordt.
Ernst Kuipers gaf recent, bij monde van de werkgroep acute zorg, nog het schot voor de boeg dat onder aanvoering van het Regionaal Overleg Acute Zorgketen (ROAZ) regionale afstemming ‘normaal’ zou moeten zijn. Maar ook andere, niet acute of hoogcomplexe zorg-voorbeelden illustreren de beweging naar meer samenwerking en herverdeling, zoals het gedeeltelijk overnemen van basiszorg van het LUMC door Alrijne, het overdragen van de ouderenzorgpoot van Middin aan Laurens of het Zorg voor regio-initiatief in Drenthe en Zuidoost-Groningen.
Geen zorgbestuurder ontkomt aan herinrichtingskeuzes. Heeft u de visie en instrumenten om die kans aan te grijpen? In dit stuk een aantal antwoorden op de ‘waarom?’ en de ‘how-to’.
Waarom? Nut en noodzaak optimaliseren zorgportfolio.
Waarom is regionale herverdeling van zorg zinvol? U wilt de beste uitkomsten en gezondheidswinst voor de patiënt maar dat is niet over het hele huidige aanbod of behandelmix genoeg waar te maken. Met twee hoofdknelpunten: benodigde expertise én schaarste in mensen en middelen.
De kwaliteit van diagnose, behandeling en nazorg wordt aantoonbaar beter bij een hoger volume en bundeling i.p.v. fragmentatie van expertise. Concentratie in de regio kan bovendien aantrekkelijke schaalvoordelen opleveren. Dat vereist keuzes: wat doen wij zelf, wat met of door partners en wat niet meer?
Onze verwachting is dat de noodzaak van en druk op deze discussie fors toe zal nemen als gevolg van het macrodebat over zorgkosten en toekomstbestendig zorgstelsel. U kunt die discussie maar beter voor zijn. Beter nu uit vrije wil dan straks onder druk af als verplichting. Bovendien, de Juiste Zorg Op de Juiste Plek (JZOJP) biedt een uitstekende legitimatie, alsook prima kapstokken om het met, voor en door stakeholders op te pakken.
How to? Succesvolle uitvoering van kritieke stappen
Hoe kan het aanbrengen van focus in aanbod gerealiseerd worden? Hoe realiseren we een zorgvuldig keuzeproces waarbij zoveel mogelijk recht wordt gedaan aan de diverse stakeholderbelangen. Het punt is wel: het gaat alleen vanuit vertrouwen. En daarmee zeggen we ‘het moet in één keer goed’. Als het vertrouwen wegvalt komt het niet snel weer terug voor een tweede kans en loopt de veranderbereidheid zonder meer schade op en staat u dubbel achter.
Portfoliokeuzes maakt men samen, niet geïsoleerd. U werkt in een keten in een regio met verwijzers, partners en andere aanbieders en belanghebbenden als financiers en overheid. Maar wij pleiten voor een beknopte eerste inventarisatiestap op instellingsniveau. Om daarna beter voorbereid naar buiten te treden in gezamenlijke sessies, netwerkdialoog! Te vaak zien wij verregaande of lossere samenwerkingsverbanden vastlopen of mislukken door initieel enthousiasme zonder zorgvuldige eigen positiebepaling, intern mandaat/draagvlak en een reëel zelfbeeld van ‘what we bring to the table’. Een actieplan in drie stappen:
1. Beknopte visievorming op eigen instellingsniveau
Waartoe men op aard is en wat daarbij globaal de ambities zijn heeft u normaalgesproken al met de medisch professionals en ondersteuning bepaald in de reguliere meerjarenplanvorming. Wat u concreet wilt bereiken de komende 5+ jaar moet scherper geformuleerd worden. Het ‘hoe’ daarvan is uiteindelijk kritisch, maar in deze fase maar beperkt van belang.
Drie te beantwoorden vragen bij deze visievorming:
- Welke implicaties hebben algemene en zorginhoudelijke ontwikkelingen voor onze huidige positie & toekomstige positionering?
- Welke waardevolle eigenschappen, prestaties en competenties van onze organisatie willen we dan graag behouden en versterken?
- En welke specifieke rol in de keten en lokaal/regionaal/landelijk netwerk wens ik daarmee straks te vervullen?
Welke keuzes in aanbod er nodig of te overwegen zijn wordt zo objectief als mogelijk bepaald op basis van inzichten uit data, niet op basis van gevoel en sentiment. Inzicht in de regio, zorgvraag gedifferentieerd naar cliëntgroepen, maar ook eigen prestaties zijn voorwaarden voor goede besluitvorming.
Daarmee is er in huis natuurlijk nog niet automatisch draagvlak voor eventuele keuzes. Organiseer z.s.m. een dialoog tussen medische staf en bestuur. Formuleer met de medische professionals een eerste concept aan besluitvormingscriteria en selectiecriteria. U zult daar een gezamenlijk beeld bij wettelijke kaders, strategische uitgangspunten, kwaliteitsnormen en een financieel & organisatorisch kader moeten realiseren op hoofdlijnen.
Stel dan samen een aantal concrete keuzeopties vast. Een eerste grove schifting kan er als volgt uitzien:
Idealiter gedefinieerd vanuit een samenhangende ‘outside-in’ visie op patiëntzorgpaden, Integrated Practice Units (IPU’s) of thema’s die de integrale zorgketen centraler stelt dan functies of hiërarchische indeling van vakgroepen en afdelingen. Maar simpelweg o.b.v. medisch specialismen werkt ook.
Deze stap is zonder twijfel één van de belangrijkste activiteiten voor succesvolle executie. En kent verschillende bekende drempels en risico’s. Van toegankelijkheidseisen en bekostigingsdrempels tot arbeidsrechtelijke belangen, beroepsopvatting van individuele specialisten of zorgen over benodigd verandervermogen. Als deze stap niet tijdig en zorgvuldig gestart wordt, loopt u grote kans dat slagvaardig spreken met externe partijen en stakeholders problematisch wordt. Belangrijk: bewaak de hoofdlijn en zet duidelijke vervolgopdrachten uit tot voorbereiding van besluitvorming keuzes zorgaanbod. Instrueer vakgroepen en afdelingen om keuzes medisch-inhoudelijk nader uit te werken om zorgvuldige besluitvorming mogelijk te maken te zijner tijd.
2. Verdiep de visie op samenwerking als voorbereiding op netwerkdialoog
Alvorens in gesprek te gaan staat u idealiter expliciet stil bij wat uw instelling meeneemt naar netwerkgesprekken. Een concreet en reëel beeld van wat u in de aanbieding heeft en wat u zoekt komt verkenning en matchmaking met andere zorgverleners zondermeer ten goede. Niet alles hoeft in deze fase uitgewerkt te worden. Focus op detaillering van uw visie op de samenwerking:
Vijf te beantwoorden vragen ter voorbereiding van je gesprekken:
- Wat willen wij samen proberen te realiseren? Hoe ziet het resultaat van onze samenwerking er straks uit?
- Welk type patiënt/cliënt kan straks voor welke zorg bij ons of bij (welke) andere partij terecht?
- Welke waarde hebben wij in de aanbieding & wat waardeert de potentiële partner aan ons?
- Welke assets (aanbod, competentie, capaciteit etc.) zoeken wij bij partner & welke assets is partner in staat en bereid aan te bieden?
- Wat is onze visie op de besturing en structuur van de samenwerking, incl. de eigen positie?
Het ‘hoe’ van de samenwerking werkt u later juist samen uit in intentieverklaring en dienstverleningsovereenkomst of transitieplan plus aangepast eigen bedrijfsmodel.
Wel is het goed voorafgaand aan de gesprekken een beeld te vormen bij gewenste spelregels, samenwerkingsprincipes en praktische procesafspraken met derden bij de verdere verkenningen.
3. Uitvoeren netwerkdialoog over herverdeling in regionaal zorglandschap.
Het op een zorgvuldige manier herverdelen van zorg en maken van samenwerkingsafspraken is geen sinecure. U wilt met een gerust hart het portfolio af kunnen bouwen en grip hebben op investeringen in te handhaven en ontwikkelen aanbod. Ondersteuning van overheid, toezichthouders, zorgverzekeraars, banken en verwijzers is daarbij randvoorwaardelijk. Die stakeholders zullen kritisch kijken naar negatieve effecten van concentratie: blijft bereikbaarheid en marktwerking voldoende? Is een compleet en consistent aanbod in de regio gewaarborgd?
Er zijn onderdelen waarop eenvoudig overeenstemming is te bereiken en onderdelen van zorg die door veel of geen aanbieders interessant bevonden wordt. En er zijn herverdelingsvraagstukken die dusdanig veel afhankelijkheden, complexiteit en risico’s kennen dat het studies apart vereist. Juist op die laatste potentiële herverdelingsvraagstukken is het zinvol met de relevante partners de impact, consequenties en het ‘hoe’ van de mogelijke uitbesteding, overdracht of samenwerking nader te detailleren.
Alle inzichten over de Juiste Zorg op de Juiste Plek
Column Peter de Bruin | ‘De patiënt loslaten’
De zorg in Nederland is hoogwaardig. Toch kost het veel geld en mensen die we niet hebben. Kan het beter? Ja, maar dan is samenwerken het devies. Dat lukt moeizaam door de vele mijn-dein discussies over geld, data, systemen etc., gevoed door de verantwoordelijkheid van ‘mijn’ patiënt. Samenwerken kan alleen met / door bestuurders en medici die vooruit willen door het oude los te laten.
Zeven vragen aan Turner’s zorgexpert Annelies van der Ham
Expert zorglogistiek Annelies van der Ham heeft zich verbonden aan Turner’s zorg practice. Met een afgerond promotieonderzoek naar de organisatie van zorglogistiek en jarenlange consultancy-ervaring op zak, is zij met recht aanwinst voor Turner. Wat voor ervaring brengt zij mee? Welke waardevolle inzichten levert haar onderzoek op? En wat zijn haar ambities? We leren Annelies kennen in zeven vragen.
Column Peter de Bruin | Vaccinatietraagheid legt DNA In de zorg bloot
Soms heb je een crisis nodig om tot inzicht over je eigen DNA te komen, schrijft Peter de Bruin. In de zorg maakt de vaccinatietraagheid duidelijk dat met de zorg in Nederland niets mis is, met de organisatie van de zorg des te meer. Meer schaal en samenwerking is nodig. Zorg voor de keten, tegen de versnippering. De vele zorgbestuurders, virologen en andere medici die publiekelijk hun verbazing uiten hebben een punt. Dankzij Corona weet de zorg nu beter.
Doorbraak in eerstelijnszorg
Spreekuur.nl is een mooi voorbeeld van hoe digitale zorg de Juiste Zorg op de Juiste Plek mogelijk maakt. Met deze triage- en diagnose app kunnen patiënten zelf de eerste stappen in de eerstelijns zorg zetten. Turner helpt bij deze – en andere – doorbraken in de Juiste Zorg op de Juiste Plek.
Zorginnovatie, de regio is leidend
Zorginnovatie De regio is leidend Via de Zorg Innovatie Monitor en het seminar ‘Zorginnovatie, voorbij de crisis’ onderzoekt Turner hoe innovatie in de zorg blijvend
Hoe werken we de wachtlijsten voor de reguliere zorg weg?
Zorginnovatie Hoe werken we de wachtlijsten voor de reguliere zorg weg? De reguliere zorg is eind april weer opgestart, maar de wachtlijsten blijven lang. Bovendien
Een optimaal zorgportfolio, actueler dan ooit
Juiste Zorg op de Juiste Plek Een optimaal zorgportfolio, actueler dan ooit Een optimaal zorgportfolio is actueler dan ooit. Turner’s Wouter Evers zag in de
Consultancy.nl | Integraal capaciteitsmanagement als basis voor zorgopschaling
Juiste Zorg op de Juiste Plek Integraal capaciteits-management als basis voor zorgopschaling Consultancy.nl tekende de aanbevelingen van Turner’s zorgexperts Peter de Bruin en Femke van
Corona gaf de Juiste Zorg op de Juiste Plek een impuls, pak nu door in de opschaalfase
Juiste Zorg op de Juiste Plek Corona gaf de Juiste Zorg op de Juiste Plek een impuls, pak nu door in de opschaalfase JZOJP, de
Contact
We leren je graag kennen. Neem contact op voor een kennismaking.
Huize de Boom
Arnhemseweg 107
3832 GK Leusden
Telefoon: +31 (0)33 – 285 93 00
Email: info@turner.nl
ONZE MENSEN
BLIJF OP DE HOOGTE
