Hoe maken we werk van Leven Lang Ontwikkelen

Uitdagingen in de uitvoering

De principiële discussie over de positie van LLO is misschien niet meteen terug te zien in de dagelijkse praktijk, de invloed van de relatie van de mbo-scholen met het werkveld wel. Dat blijkt uit de discussie tussen de tien mbo-bestuurders en directeuren die volgde op het referaat van Van Dijk. Het is duidelijk dat LLO in bepaalde sectoren stevig is ingeburgerd, zoals in de zorg, de techniek en het groene onderwijs, voor de agrarische sector. Sommige instellingen hebben taal- en inburgeringscursussen ook onder LLO geschaard. Dat zijn opleidingen die zichzelf wel verkopen.

Voor andere LLO-opleidingen moet harder gewerkt worden. Eén van de bestuurders kenschetst zijn team voor de na-, bij- of omscholing eenvoudig als verkooporganisatie. Ze benaderen bedrijven, onderzoeken de vraag en leveren op verzoek regulier onderwijs, maatwerk, cursussen of trainingen, in groepsverband of individueel, waarna de opbrengsten terugvloeien naar de onderwijsinstelling.

De uitvoering stelt de mbo-scholen voor verschillende problemen. Ogenschijnlijk eenvoudige vragen als wanneer, waar en wie zorgen vaak voor hoofdbrekens.

De mbo-scholen zijn niet dol op freelancers, maar zonder flexibele schil zijn de LLO-opleidingen bijzonder moeilijk te realiseren. ‘Het komt vaak neer op kunst- en vliegwerk om alles te organiseren’, zegt een van de bestuurders. Daarbij speelt een rol dat de LLO-activiteiten niet altijd structureel zijn: als een instelling bijvoorbeeld een aanbesteding voor inburgeringscursussen verliest, kan zomaar een hele afdeling overbodig zijn. ‘Dat is een dilemma’, stelt een van de bestuurders vast. ‘Je hebt eigenlijk docenten uit het reguliere onderwijs nodig omdat de markt niet stabiel is.’

De zorg is een voorbeeld van een sector die zich daaraan onttrekt: de instroom is stabiel, er zijn voldoende grote zorginstellingen met professionele HR-afdelingen, die hun mensen naar de ROC’s sturen. Dat zorgt voor een werkbare schaal. Maar bedrijven die bijvoorbeeld actief zijn in de energietransitie, waar ook veel bijscholing nodig is, zijn minder gemakkelijke gesprekspartners: het zijn vaak kleine bedrijven, waardoor de vraag niet constant is.

Elke sector vraagt dus om een specifieke aanpak, afhankelijk van de organisatiegraad van die sector, de ervaring met LLO en de dekking in de regio. En ook de ondersteunende diensten moeten beseffen dat LLO een vast onderdeel van de mbo-scholen is. Dat geldt niet in de laatste plaats voor de ICT-afdelingen, die nieuwe systemen zullen moeten optuigen. Om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen, is een scherpe doorvertaling van de strategische keuzes nodig, met heldere en scherp geformuleerde doelstellingen. En ten slotte zullen de mbo-scholen zelf hun eigen medewerkers ook LLO-opleidingen moeten aanbieden, met alle vernieuwingen die op stapel staan.