Publieke Sector

Ronde tafel over Werk aan Uitvoering

Turner’s Christiaan Gort, Peter Schreuder en Jacques Pijl organiseerden samen met Flevum een ronde tafel bijeenkomst voor bestuurders en directieleden in de publieke sector. Het onderwerp? Het rapport Werk Aan Uitvoering dat door de toeslagenaffaire aan actualiteit heeft gewonnen. Deelnemers van de bijeenkomst gingen met elkaar in gesprek over de uitkomsten. Wat is nodig om de uitvoering te vernieuwen?

Werk aan Uitvoering: ronde tafel met uitvoeringsorganisaties

Uitvoeringsorganisaties staan onder druk. Hoe kunnen zij voldoen aan de verwachtingen van burgers, instellingen en politiek – nu en in de toekomst? Vorig jaar verscheen het rapport Werk aan Uitvoering met een uitgebreide probleemanalyse en adviezen voor versterking. Turner en Flevum organiseerden op 9 februari een digitale ronde tafel over dit rapport voor bestuurders en directeuren van toezicht- en uitvoeringsorganisaties. De 25 deelnemers kregen een toelichting van de auteur van het rapport, Hans van der Vlist, en bespraken samen de uitkomsten. Wat zijn de conclusies? En wat er is nodig om het tij te keren?

Het rapport

De uitkomsten liegen er niet om. Het rapport concludeert dat uitvoeringsdiensten decennialang zijn verzwakt door meerdere bezuinigingsronden en een opeenstapeling van wet- en regelgeving. Dit heeft geleid tot moeilijk uitvoerbare en moeilijk uitlegbare wetgeving en tot een eenzijdige focus op efficiency en digitalisering. Het gevolg? De uitvoering kan niet meer voldoen aan de verwachtingen en de menselijke maat is grotendeels verdwenen. Vooral kwetsbare burgers zijn hiervan de dupe. In deze context heeft de toeslagenaffaire bij de belastingdienst kunnen plaatsvinden.

Meer maatwerk en samenwerken

Het rapport adviseert om persoonlijk contact met burgers weer mogelijk te maken en dat ambtenaren in de uitvoering veel meer ruimte krijgen voor maatwerk. De dienstverlening aan kwetsbare burgers vraagt dat uitvoeringsdiensten meer samenwerken om tot duurzame oplossingen te komen. Hierbij is een belangrijke rol voor gemeenten weggelegd als regisseur en loketfunctie voor burgers. Tijdens de ronde tafel wordt geconstateerd dat dit veel meer ketensamenwerking vraagt. Uitvoeringsdiensten vinden het al ingewikkeld om met elkaar samen te werken, laat staan dat gemeenten daarbij komen. Toch is het noodzakelijk om hiermee aan de slag te gaan om kwetsbare burgers te bereiken.

Betere relatie met beleidsdepartementen

Een belangrijk thema uit het rapport betreft de sturingsdriehoek tussen de eigenaar van een uitvoeringsdienst, de verschillende opdrachtgevers en de uitvoeringsorganisatie. Tijdens de ronde tafel wordt geconstateerd dat verschillen tussen ministeries groot zijn en dat de sturingsdriehoek niet overal goed functioneert. We hebben gesproken over het benodigde leiderschap dat hiervoor nodig is en dat ervaring in de uitvoering randvoorwaardelijk zou moeten zijn voor topmanagementfuncties. Veranderingen in de verantwoording zijn ook nodig. De huidige eenzijdige, kwantitatieve KPI’s en detailsturing vanuit de departementen moet op de schop. Kwalitatieve elementen verdienen meer aandacht. Er is een ‘rijke’ verantwoording nodig. De uitvoeringsorganisaties moeten hier zelf proactief mee aan de slag. De uitvoering wordt opgeroepen hier zelfbewuster in de worden en niet te wachten op de beleidsdepartementen.

"Publieke organisaties hebben over het algemeen een heldere strategie en betrekken hun stakeholders goed, maar het ontbreekt aan executiekracht."

Jacques Pijl, auteur Strategie = Executie

Best practices

Zoals het rapport al aangeeft: er is volop werk aan uitvoering. Maar hoe kun je deze veranderingen handen en voeten geven? Een inventarisatie van best practices leverde alvast mooie voorbeelden op. Denk aan uitvoeringsdiensten die aan de slag zijn gegaan met ‘customer journeys’ om de dienstverlening aan burgers meer betekenis te geven. Of aan het vergroten van de discretionaire bevoegdheid van ambtenaren bij het inregelen van nieuw beleid.

Turner’s Peter Schreuder gaf een voorbeeld: “Publieke organisaties hebben de neiging om te veel na te denken (80%) en te weinig aandacht aan executie te geven (20%). Door dit bij één van onze opdrachtgevers om te draaien, hebben we de productie op 35 vestigingen 20% verhoogd, de klanttevredenheid significant verbeterd en meer ruimte gecreëerd voor het persoonlijk contact en de menselijk maat.”

Onderzoek naar slagkracht

Turner voert een onderzoek uit naar de slagkracht van organisaties in de publieke sector. Tijdens de bijeenkomst presenteerden we de eerste opvallende resultaten van het lopende onderzoek. Het blijkt dat 80% noodzaak en urgentie voelt om te veranderen, maar dat 80% daarin aangeeft te weinig keuzes te maken. Wat we ook terugzien is dat in het portfoliomanagement bij 60% onvoldoende balans is tussen verbeteren, vernieuwen en innoveren.

Ondanks corona gaat bij iedereen de veranderagenda in 2021 door. Dit wordt mogelijk gemaakt door de inzet van digitale middelen. Per veranderinitiatief geeft 75% aan dat stakeholders goed betrokken worden. Toch lukt het meer dan 50% niet om succesvolle veranderingen goed op te schalen en qua batenmanagement geeft 70% geeft aan beperkt inzicht te hebben in realisatie van doelen.

“Publieke organisaties hebben over het algemeen een heldere strategie en betrekken hun stakeholders goed, maar het ontbreekt aan executiekracht,” geeft Turner’s Jacques Pijl en auteur van Strategie = Executie aan. “Veranderingen worden onvoldoende gerealiseerd doordat te veel tegelijkertijd wordt opgepakt en onvoldoende gestuurd wordt op resultaten.”

Doorpakken, nu echt

De problemen uit het rapport Werk Aan Uitvoering zijn de afgelopen jaren al in veel onderzoeken naar voren gekomen. Waarom gaat het nu wel lukken om de benodigde veranderingen te realiseren? Bij de totstandkoming van het rapport zijn heel veel stakeholders betrokken en het draagvlak van de aanbevelingen is groot. Bovendien is er urgentie bij de politiek om hiermee aan de slag te gaan. De toeslagen-affaire heeft geholpen om dit onderwerp bovenaan de politieke agenda te krijgen.

Christiaan Gort, practiceleider Publieke Sector sluit af: “De actualiteit vraagt er nu om dat uitvoeringsdiensten  doorpakken om die menselijke maat terug te brengen in de dienstverlening. Om dat te laten slagen moet de relatie met beleidsdepartmenten veranderen en er zijn nieuwe en innovatieve vormen van samenwerking nodig.”

"De actualiteit vraagt er nu om dat uitvoeringsdiensten doorpakken om die menselijke maat terug te brengen in de dienstverlening."

Christiaan Gort, practiceleider Publieke Sector

Alle nieuwsberichten van Turner

Onderwijs
Alexander Bruinsma

LLO Versneller

Het onderwijs staat op dit moment voor een groot aantal maatschappelijke vraagstukken waar iets mee moet gebeuren: aankomende krimp van studentaantallen, flexibilisering en personalisering binnen opleidingen en de opkomst van Leven Lang Ontwikkelen (LLO) naast het initieel onderwijs.

Lees meer »
Peter de Bruin
Blog
Alexander Bruinsma

Column Peter de Bruin | ‘Volg-ordening’

Veel stammenstrijd en oeverloze discussie over ordeningsvraagstukken en ogenschijnlijk principiële tegenstellingen zijn te voorkomen door er vooral een volgordevraagstuk in te ontdekken, betoogt Peter de Bruin in zijn recente column. Welke volgorde hebben we gisteren gekozen in het politiek ogenschijnlijke links-rechts dilemma?

Lees meer »
Energie & Utilities
Alexander Bruinsma

Liander

Liander staat voor grote veranderingen: minimaal een verdubbeling van de vraag én de energietransitie. Maar de structurering van de administratieve afhandeling van projecten verliep niet soepel en stond opschaling in de weg. Liander moest eerst urgentie creëren en iedereen doordringen van het probleem. Turner bracht een koppeling tussen dagelijks werk en missie.

Lees meer »
Financiële Dienstverlening
Cor Barelds

ESG=Strategie=Executie

Alle organisaties in de Nederlandse financiële sector hebben in 2019 hun handtekening onder het Klimaatcommittment gezet. Hiermee verplichten zij zich om bij te dragen aan de uitvoering van de klimaatambities in het Akkoord van Parijs en het Klimaatakkoord.

Lees meer »
PrepAIr
Alexander Bruinsma

Voorbij de hype: Het belang van een gebalanceerde aanpak voor AI

In het AI-tijdperk is een evenwichtige aanpak essentieel. Turner’s PrepAIr biedt een raamwerk voor organisaties om AI verantwoord te implementeren, rekening houdend met aspecten als visie, risico’s, governance en uitvoeringskracht. Deze aanpak helpt organisaties verder te kijken dan de hype, strategieën te vertalen naar actie, en AI effectief te integreren.

Lees meer »
PrepAIr
Alexander Bruinsma

De strijd om AI-talent – Een wedloop in het digitale tijdperk

In de snel evoluerende wereld van AI is het essentieel voor organisaties om zich te onderscheiden in de strijd om top AI-talent. Dit vereist een dynamische aanpak: het vormgeven van een inspirerende werkcultuur, het benadrukken van unieke ontwikkelingsmogelijkheden en het aanpassen aan de nieuwste trends en regelgeving.

Lees meer »

Contact

We leren je graag kennen. Neem contact op voor een kennismaking.

Huize de Boom
Arnhemseweg 107
3832 GK Leusden

Telefoon: +31 (0)33 – 285 93 00
Email: info@turner.nl

BLIJF OP DE HOOGTE