WERK AAN UITVOERING
Van wantrouwen naar vertrouwen in de relatie tussen beleid en uitvoering. Uitkomsten ronde tafel met DUO en Prof Sandra van Thiel
Turner organiseerde op 23 november samen met Flevum de vierde ronde tafel bijeenkomst voor bestuurders en directieleden in de publieke sector over strategie-executie in Werk aan Uitvoering (WAU). Tijdens deze sessie zoomden we in op de benodigde veranderingen in de relatie tussen beleid en uitvoering. Prof. Sandra van Thiel schetste vanuit wetenschappelijk perspectief wat nodig is om de relatie beter te laten functioneren. Janika Horvath lichtte toe hoe DUO hier in de praktijk mee aan de slag gaat. Welke dilemma’s spelen in de praktijk en wat kunnen uitvoerders doen om het vertrouwen te versterken?
Ronde tafels strategie-executie in Werk aan Uitvoering
Publieke dienstverleners staan onder maatschappelijke en politieke druk om de dienstverlening te verbeteren. Door het organiseren van ronde tafels wil Turner publieke organisaties helpen om strategische plannen van papier naar de praktijk te brengen. Aan de ene kant door het gesprek te faciliteren. Aan de andere kant door het bieden van inzichten en inspirerende voorbeelden uit de praktijk. Zo deelde Christiaan Gort, practiceleader public bij Turner, een highlight uit zijn recent onderzoek naar slagkracht in strategie-executie bij publieke organisaties.
Deze digitale ronde tafel was een tweeluik met een eerdere bijeenkomst in oktober met Marjan Hammersma, SG van OCW. We gingen toen het gesprek aan over wat nodig is in de driehoek politiek, beleid en uitvoering om meer menselijke maat in de dienstverlening mogelijk te maken. Tijdens deze sessie bespraken we de veranderingen die nodig zijn in de relatie tussen beleid en uitvoering om de dienstverlening te versterken.
Sandra van Tiel, hoogleraar Bestuurskunde
Janika Horvath, manager Beleid & Strategie bij DUO
Van model van wantrouwen naar vertrouwen
Het principaal-agentmodel is lang leidend geweest binnen de relatie tussen beleidsdepartementen en uitvoeringsorganisaties. Dit model gaat uit van informatie-asymmetrie en is gebaseerd op wantrouwen, controle en tegenstrijdige doelen. De afgelopen jaren krijgt het stewardship model steeds meer aandacht. Dit model gaat uit van gelijkwaardigheid in informatie en is gebaseerd op vertrouwen, resultaatafspraken en gezamenlijke doelen. Het rapport WAU schetst dit model als het best passend voor de toekomstige samenwerking tussen uitvoeringsdiensten en departementen. Dit model past immers beter bij een publieke sector die zich focust op het realiseren van publieke waarden en een dienstverlening die uitgaat van de menselijke maat. Dit model vraagt van uitvoeringsdiensten: 1) meer sensitiviteit t.o.v politieke impact, 2) een open houding – ook over problemen (“no surprises”) – en 3) bij knelpunten eerst zelf oplossingen zoeken in plaats van de hand gelijk bij de opdrachtgever ophouden.
Uit het gesprek blijkt dat de samenwerking in de praktijk niet zo zwart-wit is. De meeste organisaties geven aan een mengvorm te hebben. De beweging is ingezet naar het stewardship model, maar uitvoeringsdiensten ervaren dat opdrachtgevers nog vaak handelen vanuit wantrouwen en controle. Daar waar het stewardship model leidend is, geven deelnemers aan dat als het spannend wordt zowel de opdrachtgever als de uitvoerder de neiging heeft in oud gedrag te vervallen, namelijk wantrouwen, controle en informatie achterhouden.
Dilemma’s vragen open onderling gesprek
De deelnemers aan de ronde tafel ervaren meerdere dilemma’s in de relatie tussen beleid en uitvoering. De meest voorkomende is dat er nog steeds onvoldoende aandacht is voor uitvoerbaarheid in de beleidsontwikkeling.
Uit het gesprek kwam naar voren dat de samenwerking complexer wordt daar waar uitvoeringsorganisaties met meerdere opdrachtgevende ministeries te maken. Dit vraagt georganiseerde afstemming tussen opdrachtgevers, wat in de praktijk moeizaam verloopt vanwege andere belangen. Dit komt ook terug in de sturing op ketens. Beleidsdepartementen rekenen uitvoeringsorganisaties primair af op individuele prestaties. Het principal-agent model heeft ertoe geleid dat organisaties in dezelfde keten (denk aan de strafrechtketen van Politie, OM en Rechtspraak) eerder elkaars concurrent zijn geworden. Terwijl ze gestimuleerd moeten worden om met elkaar maatschappelijk vraagstukken op te lossen en de dienstverlening te verbeteren. Deze dilemma’s vragen dat open gesprekken gevoerd worden tussen de uitvoering en haar opdrachtgevers en eigenaars. Over veranderingen in de manier van sturing, hoe met vertrouwen samen te werken aan maatschappelijke opgaven en wat de rol van eenieder daarin is.
Emancipatie van de uitvoering nodig
De benodigde veranderingen vragen leren loslaten van beleidsdepartementen. Emancipatie van de uitvoering is nodig zodat uitvoeringsdiensten een meer gelijkwaardige relatie met de beleidsdepartementen krijgen. In plaats van zich primair te richten op de wensen en belangen van de opdrachtgevers, moeten publieke dienstverleners zich meer richten op wat burgers en maatschappelijke partners nodig hebben. Publieke dienstverleners hebben immers het beste zicht op welke veranderingen nodig zijn in hun eigen dienstverlening en in de dienstverlening met ketenpartners. “Er is nog een lange weg te gaan om vertrouwen in alle lagen leidend te laten zijn”, geeft Christiaan Gort van Turner aan. “De richting is bepaald en het gesprek gestart. Nu moet het gesprek omgezet worden naar veranderingen in de praktijk.
Meer inzichten over de publieke sectoren en over Werk Aan Uitvoering
De zesde Virtual Round Table strategie-executie in de publieke sector
Turner organiseert met Flevum een reeks ronde tafels over strategie-executie in de publieke sector. En de veel besproken relaties tussen politiek, beleid en uitvoering. Met iedere keer een andere casus of invalshoek. Praktisch digitaal, kort en laagdrempelig. De sessies worden positief beoordeeld en gewaardeerd door bestuurders in de publieke sector: ‘We denken in deze tafels strategisch na over executie in de publieke sector.’
Werk aan uitvoering heeft vleugels gekregen
Turner organiseert met Flevum een reeks ronde tafels over strategie-executie in de publieke sector. En de veel besproken relaties tussen politiek, beleid en uitvoering. Met iedere keer een andere casus of invalshoek. Praktisch digitaal, kort en laagdrempelig. De sessies worden positief beoordeeld en
gewaardeerd door bestuurders in de publieke sector: ‘’We denken in deze tafels strategisch na
over executie’’.
UWV WERKbedrijf
Het UWV WERKbedrijf begeleidt werkzoekenden met een afstand tot de arbeidsmarkt naar werk. De dienstverlening de afgelopen jaren in toenemende mate gedigitaliseerd. Toch hebben veel werkzoekenden behoefte aan persoonlijk contact en maatwerk.
Van wantrouwen naar vertrouwen in de relatie tussen beleid en uitvoering. Uitkomsten ronde tafel met DUO en Prof Sandra van Thiel
Turner organiseert in het najaar samen met Flevum twee digitale ronde tafel bijeenkomsten voor bestuurders en directeuren in de publieke sector. 14 oktober leidt Marjan Hammersma, SG van OCW, het thema in. Op 23 november gaan Janika Horvath, directeur bij DUO, en Sandra van Thiel, professor Public Management, in op hoe zij tegen executie van Werk aan Uitvoering aankijken. Meedoen aan de dialoog? Dat kan!
Turner opnieuw gekozen tot nummer 1 strategisch adviesbureau in de MT1000
Turner staat op nummer 1 in de MT1000, een jaarlijks onderzoek onder opdrachtgevers van zakelijke dienstverleners. We staan op de eerste plek in de categorie strategie-advies en hebben de hoogste klanttevredenheid van alle consultancybureaus. Bovendien krijgen we hoge waarderingen voor klantgerichtheid, uitvoering en product. Wat is het verhaal achter deze mooie prestatie?
Turner opnieuw gekozen tot nummer 1 strategisch adviesbureau in de MT1000
Turner staat op nummer 1 in de MT1000, een jaarlijks onderzoek onder opdrachtgevers van zakelijke dienstverleners. We staan op de eerste plek in de categorie strategie-advies en hebben de hoogste klanttevredenheid van alle consultancybureaus. Bovendien krijgen we hoge waarderingen voor klantgerichtheid, uitvoering en product. Wat is het verhaal achter deze mooie prestatie?
Onderzoek naar slagkracht in publieke organisaties
Hoe slagvaardig zijn publieke organisaties in de executie van hun strategie? Waar lopen zij tegenaan? En hoe kunnen ze hun slagvaardigheid vergroten? Turner deed onderzoek hiernaar onder 50 managers en bestuurders van 40 publieke organisaties, zowel rijksorganisaties als gemeenten. De titel? ‘Kiezen als sleutel’
Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit
Innovatie in toezicht houden en handhaven Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) Opknippen van grootschalige en complexe implementatie Opzetten van een implementatie- en vernieuwingsmotor Fors en
Geef de uitvoering de ruimte
Turner’s Christiaan Gort schrijft op Platform O, het online platform voor openbaar bestuur, over de menselijke maat in uitvoeringsorganisaties. Wat kunnen politici en beleidsmakers doen om die terug te brengen? Nou, helemaal niks! Geef de uitvoering vooral de ruimte, luidt zijn pleidooi.
Nederlandse AI Coalitie ontvangt investering van Nationaal Groeifonds
De Nederlandse AI Coalitie, het publiek-private samenwerkingsverband rond Artificial Intelligence waar Turner aan deelneemt, ontvangt een investering van het Nationaal Groeifonds. NLAIC ontvangt een investering voor AiNed, een van de tien projecten die bij eerste investeringsronde al een investering ontvangen.
Werk aan uitvoering: naar wendbare uitvoeringsorganisaties
Turner’s Christiaan Gort schrijft op Platform O, het online platform voor openbaar bestuur, over wendbare uitvoeringsorganisaties. Het rapport Werk aan Uitvoering schrijft voor dat uitvoeringsorganisaties hun wendbaarheid moeten vergroten. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, weet Christiaan uit eerste hand.
Turner’s onderzoek naar strategie-executie in de publieke sector: een tussenstand
De slagkracht van publieke organisaties staat volop in de schijnwerpers – meer dan ooit. Turner startte een onderzoek naar strategie-executie van publieke organisaties. Hoe slagvaardig is de lopende organisatie? Hoe worden veranderinitiatieven aangepakt? Meer dan 30 managers en bestuurders deden al mee. Turner’s Christiaan Gort geeft een tussenstand: “Bij de meesten blijkt de basis op orde (‘run’). Aan de veranderkant (‘change’) tekent zich een aantal knelpunten af.”
