Abstract en filosofisch ingestelde bestuurders brachten tijdens het onderzoek voor mijn boek Strategie = Executie regelmatig de vraag naar voren of strategie en executie nu te scheiden zijn. Interactie tussen strategie en executie is een dichotomie, schreef Henry Mintzberg al in 1990. Die onderlinge verbondenheid is cruciaal, zeker in het nieuwe normaal. Strategie en executie moeten elkaar beïnvloeden, iteraties tussen beiden moeten mogelijk zijn. Maar je moet toch een onderscheid maken. Anders is het net als met verantwoordelijkheid: als iedereen het neemt, neemt niemand het. Zo zijn er in strategiebepaling en in executie noodzakelijke processtappen. Die kun je niet op een hoop gooien. Ze vereisen elk een eigen focus en aanpak. Anders doe je zowel strategie als executie slecht. Er bestaat ook een verschil tussen een boodschappenlijst maken en boodschappen doen.

Daarom heb ik in Strategie = Executie ook vier versnellers benoemd: de eerste versneller draait om de strategie, de andere drie versnellers vormen de executie. Natuurlijk is de overgang niet zo zwartwit als ik nu schets: je kunt eenvoudig beredeneren dat de tweede versneller ook nog in hoge mate analyse betreft en dus ook nog geen executie is.

Boven alles geldt: strategie = executie. Dat is niet voor niets de titel van mijn boek. Als strategie het bedenken is van waarom je wat wilt, en hoe en met wie, geldt al dat je een proces beïnvloedt en zelfs op gang brengt met degenen met wie je de strategie bedenkt. En als executie het uitvoeren is van wat bedacht is, geldt niet dat dat wil- en gedachteloos uitvoeren is. Sterker nog, je verwacht van professionals in de organisatie dat ze de bedachte strategie aanpassen, afhankelijk van wat wel en niet werkt. Zo vaak als nodig. Zeker in het nieuwe normaal.

De vraag of dit nu een open of gesloten, een gestructureerde of ontwikkelende of een groene of een paarse visie op veranderen is, vind ik niet zo interessant, laat staan of dit een reizigers- of trekkersmodel is. Dat zijn niet mijn favoriete termen. Veranderkundigen willen een aanpak graag in een hokje kunnen duwen. Ik vind veel discussies daarover a priori polariserend. Het Strategie = Executie-model beschrijft universele elementen, de bouwstenen. Elke bouwsteen heeft zich bewezen als succesvol in strategie-executie. Je kunt ze niet straffeloos overslaan. Maar het model moedigt tegelijkertijd aan tot maatwerk en situationeel gebruik. Ik houd in mijn boek niet voor niets een pleidooi voor een dynamisch gebruik van het model en de bouwstenen.

Maar ik loop er niet voor weg dat elke zogenaamde ‘open’ of ‘reizende’ variant van verandermanagement een prima start kan zijn en als het goed is uiteindelijk leidt tot een meet- en grijpbaar resultaat in strategie-executie. En dus gaandeweg geslotener wordt naarmate doel en oplossingen duidelijker worden.

Ik sta überhaupt een zo direct mogelijke benadering voor: concrete initiatieven van kop tot staart succesvol realiseren. Als iemand daarmee een groot deel van mijn pleidooi typeert als een ‘blauwe of gestructureerde visie’ op strategie-executie, neem ik dat voor lief vanuit de bewezen overtuiging dat gestructureerd werken een van de beste manieren is om in veranderprocessen tijd en ruimte te winnen voor maatwerk, flexibiliteit en de mens.